Inicjacja w gnostyckiej tradycji Walentynian

Walentyn był jednym z najważniejszych gnostyków wczesnego chrześcijaństwa. Uważał, że wiedza o rzeczywistości jest ukryta przed naszymi zmysłami i że jedynie poprzez inicjację można ją poznać. Jego nauczanie na temat inicjacji jest ważnym elementem jego filozofii i stanowiło podstawę dla ruchu walentyńskiego. W gnostyckiej tradycji Walentynian inicjacja była procesem, w którym osoba, która chciała osiągnąć oświecenie, była wprowadzana w tajemnice kosmicznego porządku i hierarchii duchowych bytów. Była to więc droga prowadząca do poznania prawdy o Bogu i o naszej istocie. Inicjowany stawał się "chrześcijaninem", w sensie gnostyckim, a nie kościelnym.

Według Walentyna, inicjacja składała się z trzech etapów: wstępnej, pośredniej i pełnej. W trakcie pierwszego etapu, inicjowany poznawał swoją prawdziwą naturę oraz wchodził w kontakt z własnym duchem, który jest cząstką boską. W drugim etapie inicjowany otrzymywał wgląd w tajemnice Wszechświata oraz miał kontakt z duchowymi istotami, takimi jak anioły czy archanioły. W trzecim etapie inicjowany otrzymywał całkowite poznanie tajemnic Boga i miał dostęp do pełni duchowej mądrości.

Indywidualność doświadczenia

Inicjacja w walentyńskim gnostycyzmie była bardzo indywidualnym doświadczeniem. Każdy inicjowany miał swoją własną ścieżkę, którą musiał przejść, aby osiągnąć duchowe oświecenie. Nie było jednoznacznych reguł czy zasad, które musiał przestrzegać. Inicjowany miał jednak obowiązek zachowywać tajemnicę swojego doświadczenia i nie dzielić się nią z osobami niewtajemniczonymi.

Jednym z najważniejszych tekstów walentyńskich jest "Ewangelia Prawdy" (ang. Gospel of Truth), która zawiera wiele wypowiedzi na temat inicjacji. Według tej ewangelii, inicjowany jest "przebudzony" i zyskuje wgląd w tajemnice Wszechświata. Inicjowany otrzymuje także "klucz do poznania", którym może odczytać tajemnice zawarte w piśmie. Ewangelia Prawdy mówi również o trudnościach, jakie napotyka inicjowany na swojej drodze, takich jak "mrok ignorancji" i "iluzja świata materialnego". Inicjowany musi przejść przez te trudności, aby osiągnąć ostateczne oświecenie. Inicjacja w walentyńskim gnostycyzmie była więc ściśle związana z mistycyzmem. Inicjowany miał za zadanie osiągnąć jedność z boskością i odkryć swoją własną boską naturę. Ta jedność była możliwa dzięki "gnostycznemu poznaniu", czyli poznaniu, które pochodzi z wewnętrznej, duchowej intuicji, a nie zewnętrznej nauki czy dogmatu.

Rytuał inicjacyjny

Inicjacja była także związana z praktyką sakramentów, takich jak chrzest i eucharystia. Jednakże w walentyńskim gnostycyzmie te sakramenty miały zupełnie inne znaczenie niż w tradycyjnym chrześcijaństwie. Chrztu nie uznawano za sakrament oczyszczający, ale za akt poznawania swojego własnego ducha. Jednym słowem chrzest oznaczał przejście na druga stronę. Chrzczeni mieli otrzymać wgląd w tajemnicę Boga i własnego istnienia a także zrozumieć, że w każdym z nas drzemie boska iskra, którą należy rozwijać przez całe życie. W walentyńskiej tradycji chrzest był rytuałem przemiany, którym uczestnik otrzymywał nowe duchowe imię. Chrzest był również uważany za moment, w którym Chrystus ujawniał się uczestnikowi jako mistyczna siła prowadząca do duchowego rozwoju.

Natomiast eucharystia miała symbolizować jedność inicjowanego z boskością. W odróżnieniu od tradycyjnego chrześcijaństwa, dla którego eucharystia jest sakramentem, Walentyn i jego zwolennicy uważali eucharystię za rytuał inicjacyjny, w którym uczestniczący otrzymują wgląd w mistyczne tajemnice Boga i kosmosu. Według Walentyna, eucharystia była symbolicznym wyrazem mistycznej jedności między Chrystusem a ludzkością oraz między wszystkimi ludźmi, którzy uczestniczyli w rytuale. Przez eucharystię uczestnicy mieli doświadczyć jedności z Bogiem oraz z innymi ludźmi, co miało prowadzić do uzdrowienia duchowego i społecznego.

W tym sensie inicjacja była bardzo tajemnicza i jej szczegóły nie były zwykle ujawniane osobom niewtajemniczonym. W ramach inicjacji walentyńskiej następowało m.in. poznanie tajemnic imion boskich. Walentyn uważał, że poznanie imion boskich pozwala na odkrycie ich prawdziwego charakteru i służy jako środek do kontaktu z boskością. W swoich pismach Walentyn wymienia wiele imion boskich, takich jak Barbēlō, Eleleth, Sabaoth czy Achamoth, które według niego odzwierciedlają różne aspekty boskiej rzeczywistości.

Wypowiedzi Walentyna o inicjacji

W swoich pismach Walentyn przedstawiał inicjację jako proces, który wymagał od inicjowanego pozbycia się ignorancji i ujawnienia w sobie ducha. Oto przykładowe cytaty z jego dzieł:

1. "I oto stałe pytanie dotyczące tajemniczej inicjacji pojawia się w związku z każdym, kto żywi żarliwe pragnienie, aby otrzymać od Boskiej Woli wewnętrzny kształt i ukierunkowanie" (Walentyn, Fragmenty z dzieł walentyńskich).
2. "Oto człowiek powołany jest do inicjacji w gnozę i przejścia przez różne stadia pozwalające na odkrycie prawdziwej natury ducha" (Walentyn, O pochodzeniu).
3. "Inicjowany musi uzyskać wiedzę o sobie i o Bogu, a także otrzymać duchowe umocnienie, aby osiągnąć jedność z boskością" (Walentyn, O inicjacji).

Wybrane cytaty badaczy gnostycyzmu

Poniżej przedstawiam jeszcze kilka cytatów dotyczących inicjacji w walentyńskim gnostycyzmie:

1. "Inicjacja gnostycka polega na uzyskaniu wiedzy o sobie samym i o bogu. Jest to inicjacja duchowa, która pozwala inicjowanemu osiągnąć jedność z boskością i odkryć swoją własną boską naturę." (Rudolph, K. (1984). Gnosis: The Nature and History of Gnosticism. New York: Harper & Row.)
2. "Inicjacja w walentyńskim gnostycyzmie była ściśle związana z mistycyzmem i pozwalała inicjowanemu odkryć tajemnice Wszechświata i Boga. Inicjowany musiał przejść przez trudności i pozbyć się ignorancji, aby osiągnąć ostateczne oświecenie." (Pearson, B. A. (2007). Gnosticism and Christianity. Minneapolis, MN: Fortress Press.)
3. "Inicjacja w walentyńskim gnostycyzmie była bardzo indywidualnym doświadczeniem, które każdy inicjowany musiał przejść sam. Inicjowany musiał osiągnąć jedność z boskością i odkryć swoją własną boską naturę poprzez gnostyczne poznawanie, czyli poznawanie, które pochodzi z wewnętrznej, duchowej intuicji." (Layton, B. (1987). The Gnostic Scriptures. Garden City, N.Y.: Doubleday.)
4. "Inicjacja w walentyńskim gnostycyzmie była tajemniczą i mistyczną drogą, która prowadziła inicjowanego do ostatecznego poznania tajemnic Wszechświata i Boga. Inicjowany musiał poznać swojego ducha i uzyskać jedność z boskością." (Pagels, E. H. (1979). The Gnostic Gospels. New York: Random House.)

Podsumowanie

Podsumowując, inicjacja w walentyńskim gnostycyzmie była bardzo ważnym elementem tej religijnej tradycji. Była to droga prowadząca do ostatecznego poznania tajemnic Wszechświata i Boga. W walentyńskim gnostycyzmie była ona bardzo różna od inicjacji w innych religiach czy szkołach filozoficznych. Była to indywidualna, duchowa droga, którą każdy inicjowany musiał przejść sam. Była to także droga mistyczna, która pozwalała osiągnąć jedność z boskością i odkryć swoją własną boską naturę.

Przypisy:

1. Layton, B. (1987). The Gnostic Scriptures. Garden City, N.Y.: Doubleday.
2. King, K. L. (2003). The Gospel of Mary of Magdala: Jesus and the First Woman Apostle. Santa Rosa, Calif.: Polebridge Press.
3. Pagels, E. H. (1979). The Gnostic Gospels. New York: Random House.
4. Pearson, B. A. (2007). Gnosticism and Christianity. Minneapolis, MN: Fortress Press.
5. Rudolph, K. (1984). Gnosis: The Nature and History of Gnosticism. New York: Harper & Row.

Autor: Gnostyk.pl

Jeśli uważasz ten artykuł za wartościowy to polub go na Facebooku, Tweetuj lub udostępnij na innych stronach.