Znaczenie rytuału

Rytuał jako taki spotykamy niemalże w każdej religii. Cały szereg obrzędów sprawia, że konkretne grupy wyznawców zyskują swój oryginalny wyraz w postaci kultu. Inne rytuały spotykamy na wschodzie, inne na zachodzie. Podobnie z innymi praktykami mamy do czynienia na południu, a innymi na północy. Różnice te często wynikają z uwarunkowań etniczno-kulturowych. W społeczeństwach pierwotnych rytuał posiadał niemalże charakter magiczny. Dzięki rytuałowi bogowie byli blisko człowieka. Rytuał był tak zakorzeniony w ludzkiej świadomości, że aby odnieść zwycięstwo nad określonym narodem, czy grupą etniczną należało zburzyć ich miejsce kultu i wybudować nowe, poświęcone innemu bóstwu.

Z tą praktyką mamy do czynienia, niemalże w całym starożytnym świecie. Żydzi podbijając inne narody nie robili tego z przyczyn stricte politycznych, tylko niszczyli wszelkie oznaki innej religijności. Kiedy sami zostali podbici przez Greków, wówczas dekretem króla Antiocha IV Epifanesa (1 Mach, 46-53) kult Jahwe w Jerozolimie zastąpiono kultem Zeusa (2 Mch. 6,7). Podobnie rozszerzające się chrześcijaństwo, aby złamać ducha pogańskiego narodu niszczyło starożytne świątynie i na ich miejscu budowano kościoły. W wielu też przypadkach obrzędom pogańskim nadawano chrześcijański charakter.

W ówczesnych czasach wiara, kult oraz polityka były ze sobą ściśle powiązane. Kiedy pogaństwo było u władzy, prześladowani byli chrześcijanie, kiedy chrześcijaństwo było u władzy prześladowani byli poganie. Wszystko zatem zależało od tego który Bóg posiadał przewagę, ten niwelował innych bogów. Oczywiście są to pewne skrajności, bowiem natężenie tych prześladowań było zróżnicowane w rozmaitych regionach i okresach. Często zniszczeniu ulegały tylko ośrodki kultu mające istotne znaczenie, które mogły przeciwstawiać się wprowadzeniu nowego porządku.

W każdym bądź razie błędem jest dopatrywanie się przez rozmaitego rodzaju grupki protestanckie kontynuowania przez Kościół katolicki jakiegoś ukrytego pogańskiego kultu pod przykrywką chrześcijańskich symboli. Wręcz przeciwnie, zastępowanie religijności pogańskiej symbolami chrześcijańskimi odzwierciedlało mentalność ówczesnych ludzi. Tak to niestety wyglądało i co istotne było skuteczne, ponieważ w ten sposób okazywano zwycięstwo i siłę jednego imperium nad drugim, jednej religii nad drugą, jednego Boga nad innymi itd.

Jednak w okresie hellenistycznym, da się zauważyć pewien skok cywilizacyjny upatrywany w ewolucji świadomości ludzkiej. Pod wpływem rozwoju filozofii ludzkość niejako dojrzała, przez co zakiełkowała zupełnie inna percepcja rzeczywistości dostrzegająca w religijności różnych narodów wspólną warstwę ezoteryczną (gr. esotericos = wewnetrzny). W Aleksandrii powstała słynna biblioteka gromadząca księgi całego świata, a w tym tłumaczenie Biblii hebrajskiej na język grecki (Septuaignta). Zaczęły się także szerzyć rozmaitego rodzaju kulty misteryjne, z których najbardziej reprezentatywne były misteria w Eleuzis. Tzw. wiedza tajemna, która reprezentowała nową świadfomość stała się elementem pożądania wielu elit świata hellenistycznego.

To właśnie za sprawą Platona zaczęto postrzegać rytuał, podobnie też sztukę i teatr jako ekspresję intuicyjnego uchwycenia rzeczywistości. Dziś już rozumiemy, że dokonywano w ten sposób ekspresji esencjonalnej natury człowieka w formie zewnętrznych projekcji. Rozmaite kulty i związane z nimi rytuały, na poziomie ezoterycznym postrzegamy jako akt magicznej kreacji, tudzież uzewnętrznienia wewnętrznych procesów platońskiego świata idei. Dlatego też w wielu przypadkach rytuał, nie stanowi jednorazowego wydarzenia, ale jest trwającym nieustannie procesem wewnętrznego życia. Ludzie uwikłani w ten proces odzwierciedlają sobą boską energię, która z kolei przetwarzana jest w konkretne formy wyrazu.

Niektóre rytuały przedstawiały człowieka będącego częścią wiekszego i szerszego kosmicznego procesu nieustającego umierania i odradzania się na nowo. Taki rytuał zazwyczaj przedstawiał wszechświat jako jeden wielki boski organizm będący w ciągłym tworzeniu. Dlatego też przedstawienia w świecie starożytnym same w sobie były dowodem na istnienie Bóstwa, ponieważ poprzez uczestnictwo w nich dochodziło do identyfikacji z duchową przestrzenią (sacrum). W ten sposób dochodziło też do poznania swojego prawdziwego „ja” jako istotnego składnika wszechświata i doświadczenia boskości nie tylko w sobie, ale przede wszystkim w przyrodzie, w drzewach, kamieniach, śpiewie ptaków, górskich strumykach itp.

Tak więc, czy to w formie rytuału, czy w tańcu, czy rysunkach naskalnych, na poziomie ezoterycznym dostrzegamy fakt, że ludzkość wyrażała samą siebie, taką jaką jest naprawdę tzn. dokonywała ekspresji duchowego uniwersum na zewnątrz. Objawienie Boga w świecie, to nic innego głęboko przeżywane rytuały, ale również tańce odzwierciedlające różne stany ducha, czy nawet mandale przedstawiające głębszy wgląd we własną istotę i naturę wszechświata. Stąd też wszystkie świątynie i ich obrzędy należy pojmować w kategoriach wyrazu instynktów pierwotnych (projekcji Ducha), ponieważ rytuały jakie w nich odprawiano zaklęte zostały archetypowe prawdy, przez co stanowią one misterium.

Autror: gnostyk.pl

Jeśli uważasz ten artykuł za wartościowy to polub go na Facebooku, Tweetuj lub udostępnij na innych stronach.